ρήματα με ...παρελθόν

 

  Ήθελα, που λέτε, να στολίσω τα κείμενά μου με μερικά αξιόλογα ρήματα και αποφάσισα να δω μερικά υποψήφια γι' αυτή τη δουλειά.

   Πρώτα εμφανίστηκε το ρήμα "παίζω".Ωραίο ρήμα, διασκεδαστικό! Αλλά δυστυχώς ...είχε κακό παρελθόν: έπαιζε τυχερά παιχνίδια! Μια φορά μάλιστα έπαιξε όλα του τα λεφτά και έμεινε άφραγκο.

   Επόμενο υποψήφιο ήταν το ρήμα "ανοίγω". Δυστυχώς όμως, στο παρελθόν αυτό το ρήμα άνοιγε κρυφά τα σπίτια και έπαιρνε ξένα πράγματα. Μέχρι και το ψυγείο ενός ξένου σπιτιού άνοιξε κάποτε κι έφαγε όλη τη μαρμελάδα φράουλα.

   Τρίτο υποψήφιο ήταν το ρήμα "μιλάω". Ρήμα κατάλληλο για επικοινωνία, αλλά το παρελθόν του έδειχνε ότι μιλούσε ασταμάτητα! Κάποτε μίλησε τόσο άσχημα στο αφεντικό του, που απολύθηκε χωρίς δεύτερη κουβέντα.

   Ήρθε και το ρήμα "τραγουδώ". Μια ματιά όμως στο παρελθόν του έδειξε ότι τραγουδούσε φάλτσα, πράγμα διόλου ευχάριστο. Τραγούδησε και στη Γιουροβίζιον, αλλά βγήκε τελευταίο. Τι να το κάνω;

   Μήπως το ρήμα "φυτρώνω" ήταν το κατάλληλο για μένα; Οικολογικό ρήμα. Μόνο που στο παρελθόν φύτρωνε εκεί που δεν το ΄σπερναν! Φύτρωσε μέσα στη γλάστρα του μαϊντανού και χάλασε τη γεύση του φαγητού!

   Τότε εμφανίστηκε το ρήμα "χαμογελώ". Μου χαμογέλασε και το συμπάθησα αμέσως! Όπως φαίνεται, χαμογελούσε συχνά. Το διάλεξα χωρίς δεύτερη σκέψη και ακόμη χαμογελώ!

εικόνες:https://openclipart.org

... αστικό χιόνι!

Υπέροχη η χιονισμένη φύση, σίγουρα.
Πώς αλλάζει όμως το αστικό τοπίο με το χιόνι; Ιδού!

Urban Snow (2012) from Bursteardrum on Vimeo.

δημιουργία βίντεο:Samuel Dore
μουσική: "Lonely organ", Broke for free
πηγή: http://vimeo.com/57787824

πώς να πεις μια ιστορία

...πολύ κρύο!

Καιρός ...που είναι, τι θα λέγατε να ασχοληθούμε λίγο με τη λέξη που ακούγεται πιο συχνά από κάθε άλλη στις συζητήσεις μας;

κρύο (ουσιαστικό): κατάσταση που επικρατεί στον χώρο που μας περιβάλλει, όταν η θερμοκρασία είναι χαμηλότερη από τη συνηθισμένη ή από τη θερμοκρασία του ανθρώπινου σώματος
ετυμολογία: η λέξη κρύο έχει προέλευση από την αντίστοιχη αρχαία ελληνική λέξη (το κρύος)
συνώνυμα: παγωνιά, ψύχρα, ψύχος
αντίθετα: ζέστη

επίθετο: ο κρύος, η κρύα, το κρύο
ρήμα:κρυώνω
μετοχές:κρυώνοντας - κρυωμένος, κρυωμένη, κρυωμένο
επίρρημα:κρύα

στην ίδια οικογένεια λέξεων:
παράγωγες λέξεις
κρυάδα: η αίσθηση του κρύου
κρυάκι:λίγο κρύο
κρύωμα: ασθένεια που προκαλείται από την έκθεσή μας στο κρύο
κρυουλιάρης: αυτός που κρυώνει πολύ

σύνθετες λέξεις
α' συνθετικό
κρυολόγημα:ασθένεια του αναπνευστικού συστήματος που προκαλείται από το κρύο
κρυοπάγημα: νέκρωση των άκρων (χεριών-ποδιών) από υπερβολικό κρύο

β΄συνθετικό
ψοφόκρυο: υπερβολικό κρύο
σύγκρυο: ρίγος

μεταφορές
κρύος άνθρωπος:αυτός που δεν δείχνει εύκολα οικειότητα
κρύο αστείο: κάτι που λέγεται ως αστείο, αλλά δεν είναι

εκφράσεις
κρύο πιάτο: είδος φαγητού που σερβίρεται κρύο, μεζές
ούτε κρύο ούτε ζέστη: μου είναι αδιάφορο
έσφιξε το κρύο: δυνάμωσε το κρύο
αφήνω στα κρύα του λουτρού: παρατάω κάτι στη μέση
σαν τα κρύα τα νερά: πολύ όμορφος

πηγή:http://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools/lexica/triantafyllides/index.html
εικόνα:http://www.flamingtext.com/

επιχειρήματα, με συνδέσμους και ρήματα

Θέλεις να πείσεις τους άλλους για κάτι;

Νομίζω ότι το πρώτο που χρειάζεται είναι να έχεις ξεκάθαρη ιδέα αυτού που θέλεις να πεις, γιατί διαφορετικά δεν θα πείσεις κανέναν.Επειδή πολλοί άνθρωποι μιλούν με βεβαιότητα για πράγματα που ελάχιστα γνωρίζουν, έχω τη γνώμη ότι καλό είναι να αποφύγεις κάτι τέτοιο.

Πιστεύω ότι πρέπει να δικαιολογήσεις την άποψή σου , αφού έτσι θα δείξεις ότι ισχύει.
Πες τα επιχειρήματά σου με τη σειρά, ξεκινώντας από τα πιο σημαντικά.

Συνέχισε με περισσότερα επιχειρήματα, γιατί έτσι θα στηρίξεις καλύτερα την άποψή σου.

Έχεις εκθέσει τα επιχειρήματά σου, άρα μπορείς να κλείσεις με το συμπέρασμα, δηλαδή την επανάληψη της αρχικής σου θέσης με τη χρήση συμπερασματικών συνδέσμων (λοιπόν, ώστε, άρα, επομένως).

περί μέτρων και μετρήσεων ...

  

  Ξέρετε να μετράτε;
  Ουπς, λάθος μου! Σας άκουσα να μουρμουρίζετε "ένα, δύο, τρία...". Να αριθμείτε δηλαδή.
   Επειδή οι λέξεις "μετρώ", "μέτρο", "μέτρηση" και "μέτρημα" έχουν πολλές σημασίες στη γλώσσα μας, ώρα να μάθουμε να διακρίνουμε τις σημασίες αυτές ώστε να συνεννοούμαστε καλύτερα.

εγώ μετρώ, εσύ μετράς ...

• μετρώ (αριθμώ) :λέω τους αριθμούς με τη σειρά (ένα, δύο, τρία ...)
• μετρώ : υπολογίζω την τιμή ενός συνόλου (μετρώ πόσοι είναι οι μαθητές της τάξης μας, αντιστοιχίζοντας έναν αριθμό σε κάθε πρόσωπο)
• μετρώ : με το κατάλληλο εργαλείο διαπιστώνω την ποσότητα ή το μέγεθος ενός πράγματος (έχει μήκος δύο μέτρα, ζυγίζει 100 κιλά κ. ά)
• μετράω/μετρώ : με υπολογίζουν, είμαι σημαντικός (η γνώμη μου μετράει)

όλα με μέτρο...

• μέτρο (η μονάδα) : μονάδα μέτρησης μήκους (έχω ύψος ενάμισι μέτρο)
• μέτρο (το εργαλείο) : όργανο που χρησιμοποιούμε για να βρούμε το μήκος (φέρε μου το μέτρο να μετρήσω το ντουλάπι)
• μέτρο : η μέση κατάσταση, η έλλειψη υπερβολής ( "μέτρον άριστον" έλεγαν οι αρχαίοι Έλληνες, τρώω με μέτρο-ούτε πολύ ούτε λίγο)
• μέτρο : ενέργεια ή απόφαση ( θα πάρω τα μέτρα μου, η κυβέρνηση ανακοίνωσε νέα μέτρα)
• μέτρο (στη μουσική) : ένα μέρος μιας μουσικής σύνθεσης, που γράφεται στο πεντάγραμμο μεταξύ δύο κάθετων γραμμών (διαστολών)

 

μετρήσεις και μετρήματα

• μέτρηση : η σύγκριση με ένα πρότυπο και το αποτέλεσμά της (μετρήστε το μήκος του θρανίου σας και συγκρίνετε τις μετρήσεις σας)
• μέτρημα : συνήθως η αρίθμηση ( άρχισα το μέτρημα και οι άλλοι κρύφτηκαν)

πηγή: http://el.wiktionary.org
εικόνες:openclipart.org

γνωρίζω τα απίθανα μολύβια

Θέλετε να μάθετε τα ονόματα των πρωταγωνιστών του βιβλίου της Γλώσσας μας και ...μερικά πράγματα ακόμη;

Θέλετε να δείτε και μια όμορφη διαδραστική παρουσίαση για τους ήρωές μας; Επισκεφτείτε το φιλικό ιστολόγιο "Περί ανέμων, υδάτων και σχολείου...".

εκλογές στη "Χώρα των ρημάτων σε -ίζω"

  Σε στρογγυλή τράπεζα (χωρίς φαγητό) βρέθηκαν πριν από λίγες μέρες τέσσερα ρήματα που κατοικούν στη "Χώρα των ρημάτων σε -ίζω". Το αντικείμενο της συζήτησής τους ήταν η δημιουργία νέου κόμματος ενόψει των επερχόμενων εκλογών.
  Κοινός τόπος των ρημάτων που συμμετείχαν ήταν η αντίθεσή τους στην εδραιωμένη κυριαρχία του κόμματος των ρημάτων σε -ίζω. Όλοι οι συμμετέχοντες συμφώνησαν ότι είχε έρθει η ώρα για ανατροπή.
  Καθώς προχωρούσαν οι διεργασίες για τον προσδιορισμό της φυσιογνωμίας του νέου κόμματος, εμπλοκή παρουσιάστηκε ξαφνικά σε σχέση με την προτεινόμενη ονομασία. Τέσσερις ήταν οι προτάσεις που έπεσαν στο τραπέζι:

 

  Ενώ φαινομενικά το θέμα της ονομασίας έμοιαζε δευτερεύον, αποκαλύφθηκαν βαθύτερες διαφορές στις προτάσεις. Οι συμμετέχοντες πρότειναν διαφορετική ορθογραφία καταλήξεων, επιχειρηματολογώντας ως εξής:

-Προτείνω ως εναλλακτικό τρόπο ορθογραφίας την κατάληξη σε -είζω, είπε το ρήμα δανείζω. Άλλωστε, το έψιλον γιώτα δεν είναι άγνωστο στα ρήματα, αφού υπάρχει σε πλήθος καταλήξεων σε άλλα πρόσωπα.

  Η πρότασή του δεν βρήκε πρόσφορο έδαφος. Δεν έφερνε κάτι το πολύ καινούριο. Τότε πήρε τον λόγο το ρήμα αθροίζω.

-Νομίζω πως είναι καιρός να απομακρυνθούμε από όσα συνηθίζαμε ως τώρα, είπε το ρήμα αθροίζω. Γιατί να μη δοκιμάσουμε την κατάληξη -οίζω; Το όμικρον γιώτα κυριαρχεί στη χώρα των ουσιαστικών και φαίνεται πως είναι επιτυχημένο.

  Ούτε η πρόταση αυτή βρήκε μιμητές. Το ρήμα πήζω αντιπρότεινε:

-Αν πρόκειται να υιοθετήσουμε ξένα συστήματα, τότε θεωρώ πως πρέπει να στραφούμε στο ήτα και στην κατάληξη -ήζω. Το ήτα χρησιμοποιείται επίσης με επιτυχία στα ουσιαστικά και ειδικά στην πιο ωραία ομάδα, τα θηλυκά.

  Το επιχείρημα του ρήματος πήζω φαίνεται πως βρήκε ανταπόκριση στο ρήμα πρήζω, που είχε αδυναμία στο ωραίο φύλο. Από κοντά ακολούθησε και το ρήμα μπήζω.

  Τον λόγο πήρε τότε το ρήμα δακρύζω.

-Αντιπροτείνω το ύψιλον και την κατάληξη -ύζω, είπε. Κατά τη γνώμη μου το γράμμα ύψιλον είναι αδικημένο σε σχέση με τα άλλα ι. Νομίζω πως ήρθε πια η ώρα να πάρει κι αυτό τη θέση που του αξίζει και να μην βρίσκεται διαρκώς στις εξαιρέσεις. Ύψιλον, για υψηλό ποσοστό στις εκλογές!

  Η πρόταση αυτή ξεσήκωσε κάμποσα χειροκροτήματα. Τα ρήματα συγχύζω, σφύζω, γογγύζω,αναβλύζω, κελαρύζω, κατακλύζω, έσπευσαν να υποστηρίξουν το ρήμα δακρύζω.

  Παρ' όλα αυτά συμφωνία δεν επιτεύχθηκε μεταξύ των τεσσάρων ρημάτων, τα οποία αποφάσισαν να κατέβουν στις εκλογές ως ανεξάρτητοι υποψήφιοι.

 

*clipart:openclipart.org

στη "Χώρα των ρημάτων σε -εύω"

  Καθεστώς αποτελεί για τη "Χώρα των ρημάτων σε -εύω" να γράφονται με τον συνδυασμό φωνηέντων "ευ" αντί να χρησιμοποιούν το γράμμα "βήτα" προκειμένου να αποδώσουν τον αντίστοιχο φθόγγο.
  Ούτε που θυμάται πια κανείς πότε και γιατί χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά. Κάποιοι μιλούν για συνωμοσία των φωνηέντων ώστε να επικρατήσουν έναντι των πολυπληθών συμφώνων. Φυσικά κανείς από τους οπαδούς αυτής της θεωρίας συνωμοσίας δε βρίσκεται μεταξύ των κατοίκων της χώρας.
Κανείς; Χμ... σχεδόν κανείς.
  Φαίνεται πως ένα ρήμα βρήκε ...εντελώς τυχαία ένα αληθινό "βήτα" και αντικατέστησε το ύψιλον της κατάληξης -εύω. Ήταν το ρήμα "κλέβω".

  Το τι έγινε μετά, δεν περιγράφεται... Έγινε δακτυλοδεικτούμενο!
-Ντροπιάζεις τη χώρα μας! φωνάζανε. Πώς φαντάστηκες ότι μπορείς να χρησιμοποιήσεις αυτό το βουερό γράμμα!
-Τι σας ενοχλώ, αν χρησιμοποιώ βήτα αυθεντικό;ρωτούσε το καημένο.
-Δε θέλουμε το γράμμα το κλεμμένο!
-Μ' έχετε παρεξηγημένο...
  Μόνο ένα ρήμα υπερασπίστηκε την άποψη του ρήματος "κλέβω".
-Σέβομαι την άποψή σου, είπε το ρήμα  "σέβομαι".

ρήματα που ...διαχωρίζουν τη θέση τους

Σύμφωνα με έγκυρο ρεπορτάζ από τον συνεργάτη μας κύριο Ορθογράφο, αποσχιστικές τάσεις παρουσιάστηκαν στη "Χώρα των ρημάτων σε -αίνω".
Τρία ρήματα αποφάσισαν να δηλώσουν την αντίθεσή τους στον θεμελιώδη ορθογραφικό κανόνα της χώρας.
-Δεν θέλουμε να γραφόμαστε με άλφα γιώτα, φέρονται να έχουν δηλώσει.Είμαστε λίγοι, αλλά έχουμε δικαίωμα στη διαφορετικότητα.

Τους διαδηλωτές φαίνεται να έχουν ακολουθήσει και όλα τα σύνθετά τους:
υπομένω, ξεμένω, περιμένω, παραμένω,διαμένω,αλυσοδένω,περιδένω, ξαναδένω,ξεπλένω, ξαναπλένω, ξενοπλένω...
Έτσι έχουν τα πράγματα στη "Χώρα των ρημάτων σε -αίνω". Για νεότερες εξελίξεις θα σας ενημερώσουμε αμέσως.

*clipart:openclipart.org

μπερδεμένη πρόσκληση

Σε καλούν σε πάρτι ...άμα βρεις την άκρη!
Βάλε τις φράσεις στη σειρά, για να διαβάσεις την πρόσκληση σωστά.
Κλικ στην εικόνα.

ανοιξιάτικες γλωσσικές δραστηριότητες

Καλωσορίστε τον ερχομό της άνοιξης με μια σειρά γλωσσικών και εικαστικών δραστηριοτήτων που θα βρείτε στο λογισμικό Γλώσσας Α'-Β' τάξης:
Από την ενότητα "Ο Λύκος και οι 4 εποχές" μπορείτε να επιλέξετε:

•  να δείτε πίνακες ζωγραφικής με θέμα την Άνοιξη, στους οποίους καλείστε να δώσετε τίτλο και να τους αντιστοιχίσετε με τους μήνες της Άνοιξης
  
• να χρωματίσετε και να εκτυπώσετε μια χελιδόνα, αφού πρώτα τη γεμίσετε με ανοιξιάτικες ευχές
  
• να διευρύνετε το ανοιξιάτικο λεξιλόγιό σας σε μια διαδραστική άσκηση με επίθετα και ουσιαστικά, που θα φέρουν τα χρώματα και τους ήχους της Άνοιξης στην οθόνη σας
  

Κάντε κλικ στην πρώτη εικόνα ή εδώ για να μεταβείτε στο λογισμικό του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου.

κλίνουμε θηλυκά ουσιαστικά

Εξάσκηση στην κλίση θηλυκών ουσιαστικών σε -α.
Κλικ στις εικόνες:

έτοιμο το εμπλουτισμένο βιβλίο Γλώσσας Β' τάξης!

Στο ψηφιακό σχολείο μπορούν πλέον και τα δευτεράκια να βρουν διαδραστικές ασκήσεις για το βιβλίο της Γλώσσας.
Πού και πώς;
Κάντε κλικ στην εικόνα και θα βρεθείτε στην ενότητα "Τι βιβλίο είν' αυτό;".

Αναζητήστε το εικονίδιο:

Θα βρείτε δύο ασκήσεις. Η πρώτη είναι λεξιλογική άσκηση, ενώ η δεύτερη ορθογραφική με τις καταλήξεις των αρσενικών ουσιαστικών.

 

Αναζητήστε και τις ασκήσεις των προηγούμενων μαθημάτων για επανάληψη.

πηγή:http://ebooks.edu.gr/2013/

παίζουμε τους λεξικογράφους;

Να ένα παιχνιδάκι που μπορούμε να παίξουμε στην τάξη για να γίνουμε κι εμείς λεξικογράφοι:

Τι θα χρειαστούμε

• πίνακα
• μαρκαδόρους σε δύο διαφορετικά χρώματα

Πώς θα παίξουμε

• Χωριζόμαστε σε δυο ομάδες (κόκκινη και μπλε ή ό,τι χρώματα έχουν οι μαρκαδόροι του πίνακα)
• Η δασκάλα γράφει στο κέντρο του πίνακα μια λέξη και σχεδιάζει αριστερά και δεξιά από πέντε κενά κουτάκια.
• Τα βγάζουμε, για να δούμε ποια ομάδα θα παίξει πρώτη.
• Η ομάδα που παίζει πρώτη λέει μια λέξη που πρέπει να μπει πριν ή μετά από τη λέξη-στόχο. Αν η προτεινόμενη λέξη πρέπει να μπει πριν, τη γράφουμε στο κουτάκι που βρίσκεται τέρμα αριστερά. Αν πρέπει να μπει μετά, στο τέρμα δεξιά.
• Παίζει η άλλη ομάδα. Αυτή πρέπει να προτείνει μια λέξη για το άλλο άκρο.
• Οι ομάδες εναλλάσσονται προτείνοντας λέξεις που μπορούν να μπουν ανάμεσα στις λέξεις των άκρων και τη λέξη του κέντρου, προσέχοντας ώστε να βρίσκονται σε σωστή αλφαβητική σειρά. Οι προτεινόμενες λέξεις γράφονται από την περιφέρεια προς το κέντρο.
• Νικήτρια αναδεικνύεται η ομάδα που θα πλησιάσει περισσότερο στο κέντρο.

Και μετά;

Ώρα να γράψουμε ορισμούς για τις λέξεις και να ξεκινήσουμε ένα συλλογικό λεξικό. Την επόμενη φορά θα παίξουμε με κάποια άλλη λέξη και λίγο-λίγο θα εμπλουτίζουμε το λεξικό μας.

είναι θέμα ορισμού...

   Ορισμός είναι μια πρόταση με την οποία προσπαθούμε να εξηγήσουμε μια λέξη.
   Ουπς! Μόλις σας έδωσα τον ορισμό της λέξης "ορισμός"!
   Η λέξη ορισμός προέρχεται από το ρήμα ορίζω, που με τη σειρά του σχετίζεται με το ουσιαστικό όριο. Διατυπώνοντας λοιπόν έναν ορισμό, τοποθετώ τα όρια μέσα στα οποία βρίσκεται το νόημα μιας λέξης, την περιχαρακώνω, φτιάχνω έναν χώρο μέσα στον οποίο κλείνω την ουσία της.
   Το να δίνεις έναν ορισμό είναι σαν να χτίζεις ένα δωμάτιο για μια λέξη μέσα στο μυαλό σου. Αν το δωμάτιο είναι πολύ μεγάλο, μπορεί να χωρούν κι άλλες λέξεις εκεί μέσα, με αποτέλεσμα να μην είσαι πολύ σίγουρος για τι πράγμα μιλάς κάθε φορά. Είναι λοιπόν ανάγκη να χτίσεις το δωματιάκι στα μέτρα της λέξης σου.
   Φυσικά, το δωμάτιο αυτό βρίσκεται μέσα σε κάποιο σπίτι. Αν θέλεις για παράδειγμα να ορίσεις τη λέξη σπανάκι, θα χτίσεις το δωμάτιό σου μέσα στο σπίτι των λαχανικών.Μπορείς να πεις δηλαδή:

Το σπανάκι είναι ένα λαχανικό.

   Όμως, στο σπίτι των λαχανικών υπάρχουν πολλές πτέρυγες. Προς τα πού πρέπει να πάει κανείς για να βρει το σπανάκι;
   Ιδέα: μπορούμε να χωρίσουμε τα λαχανικά ανάλογα με το χρώμα τους. Τότε θα ορίζαμε το σπανάκι ως εξής:

Το σπανάκι είναι ένα πράσινο λαχανικό.

   Χμ, υπάρχει πάντα η πιθανότατα να το μπερδέψουμε με τα φασολάκια. Μήπως να προσπαθούσαμε λίγο περισσότερο να περιορίσουμε τον χώρο του;

Το σπανάκι είναι ένα πράσινο φυλλώδες λαχανικό.

   Πολύ καλύτερα! Τώρα υπάρχει μόνο ο φόβος μήπως το μπερδέψουμε με το μαρούλι.
   Προσπαθούμε λίγο περισσότερο:

Το σπανάκι είναι ένα πράσινο φυλλώδες λαχανικό, γνωστό για τη μεγάλη ποσότητα σιδήρου που περιέχει.

   Σχεδόν τέλειο! Για να σιγουρευτούμε εντελώς ότι η λέξη σπανάκι έχει το δικό της μοναδικό δωμάτιο, μπορούμε να βάλουμε και κάτι ακόμη, ένα χαρακτηριστικό που το κάνει μοναδικό:

Το σπανάκι είναι ένα πράσινο φυλλώδες λαχανικό, γνωστό για τη μεγάλη ποσότητα σιδήρου που περιέχει, καθώς επίσης και σαν τροφή που προτιμά ο Ποπάι.

   Έτοιμο το δωμάτιο! Ο ορισμός έκανε τη δουλειά του!

είδες ...πινακίδες;

Ξέρετε τη Χώρα των Ανάποδων Πινακίδων;
Οι πινακίδες που θα δείτε εκεί, θα σας κάνουν να τις κοιτάξετε δυο και τρεις φορές για να καταλάβετε τι λένε!
Αν το βρείτε ...γράψτε το!